HEVERLEE De net geplante heesters wuiven zacht als er weer een lange vrachttrein voorbij ­dendert. Dit stukje spoorberm in Heverlee (Leuven), op de lijn Leuven-Ottignies, lag er jaren verwaarloosd bij. Tot buurtbewoners de handen
uit de mouwen staken en er op 23 februari aan het planten sloegen.
Onder andere hondsroos, geoorde wilg en sneeuwbal gingen er de grond in.
De bedoeling: opnieuw bijen en andere insecten lokken en de dramatische neergang van die dieren stuiten.

Initiatiefnemer Wim Timmerman kwam op het idee toen hij hoorde dat vlakbij, in Oud-Heverlee, de berm meer natuurlijk was gemaakt op de plek waar
het spoor door het natuurgebied de Doode Bemde trekt. ‘Dat moest hier ook kunnen’, vond hij.

De burengroep – met een Antwerpse knipoog Zot van H geheten – doopte de strook van driehonderd meter om tot een ‘ecostrade’. Ze zien groot potentieel. ‘Er ligt meer dan 6.000 kilometer spoor in ons land. Stel je voor dat die allemaal ecologische bermen krijgen, wat een ongelooflijk ­natuurnetwerk wordt dat’,
zegt Timmerman.

‘Dit model verdient navolging. Langs spoorwegen, maar net zo goed op industrieterreinen’ Wim Timmerman Initiatiefnemer

Sinds enkele dagen staat er een ‘insectenhotel’ en de eerste gevleugelde zespotigen kwamen al op prospectie om er onderdak te vinden. Op stapel staat nog een bamboeconstructie waar je zult kunnen verpozen of picknicken.

Behalve de bij krijgt ook het buurtgevoel een opkikker. ‘Ik woon hier al dertig jaar maar dankzij het bermproject heb ik mijn buren pas echt leren kennen’,
zegt Anni Vermeulen. De plant­actie gebeurde gezamenlijk, voor het onderhoud van al dat groen werd een beurtrol opgesteld.

Der Spiegel op bezoek

Maandagavond bezocht Julia Koch, wetenschapsjournaliste van het Duitse weekblad Der Spiegel, de plek. Een vijftiental buren heette haar welkom.
‘Ik heb veel geschreven over de zorgwekkende teloorgang van bestuivers
en andere insecten’, zei Koch, die speciaal met de trein uit Kassel naar Leuven was gereisd. ‘Niet dat dit initiatief de wereld zal redden, maar de vele kleine dingen die mensen doen, kunnen wel een verschil maken.’

Het project kreeg 12.000 euro steun van de stad Leuven, de groendienst staat
de bewoners praktisch bij. De schepen van wijkwerking, Bieke Verlinden (SP.A), legde aan Koch uit dat ze dit ‘een mooi voorbeeld vindt van hoe buren vanuit hun eigen ­enthousiasme zich inzetten voor hun omgeving. En ik kan natuurlijk alleen maar voorstander zijn van inspanningen die de biekes ten goede komen.’

Voor Wim Timmerman is dit nog maar een begin. Hij wil er ook natuurorganisaties, de KU Leuven, grootgrondbezitters en het bedrijfsleven
bij betrekken. ‘Dit is een veelbelovend model dat navolging verdient’, meent hij. ‘In eerste instantie langs de spoor­wegen, maar net zo goed op industrieterreinen.’ Andere Leuvense deelgemeenten toonden al interesse,
net als de buren van over de taalgrens.

Opgelet: veiligheid

Spoornetwerkbeheerder Infrabel tempert het enthousiasme enigszins.
‘Wij hebben dit plaatselijke initiatief op onze grond toegestaan, maar
we willen vermijden dat hetzelfde in het wilde weg overal gaat gebeuren’,
zegt woordvoerder Frédéric Petit. ‘Voor ons is veiligheid de eerste prioriteit
en menselijke activiteit vlak naast het spoor kan nu eenmaal gevaarlijk zijn. Zeker als er kinderen bij betrokken zijn.’

De aanvragen van andere buurten die iets vergelijkbaars willen doen,
komen al binnen. Infrabel wil ze geval per geval bekijken.
‘Liefst ook in overleg met de lokale instanties’, zegt Petit.

Samen met Zot van H en enkele bevoegde instanties wil het spoorbedrijf
een soort modelakkoord opmaken dat elders toegepast kan worden.
Het zal de criteria bevatten voor de veiligheid en de gewenste vegetatie.

‘Wij begrijpen de bezorgd­heden van Infrabel’, reageert Wim Timmerman.
‘Het moet een goed huwelijk worden.’

Geen herbicide meer aan seinhuisjes

De spoornetwerkbeheerder Infrabel stopt tegen 2021 in Vlaanderen met het gebruik van onkruidverdelgers rond zijn ‘kleine installaties’, zoals seinhuisjes en toegangs­paden.
Daar zal voortaan mechanisch verwijderd worden, gemaaid dus. In Brussel doet Infrabel het al
op die manier sinds januari van dit jaar, in Wallonië begint het ermee in juni.

De veelbesproken onkruidtrein (ook wel ‘giftrein’ genoemd), blijft uitrijden.
Dat is een speciaal treinstel dat op plekken waar er onkruid staat bestrijdingsmiddelen sproeit, waaronder glyfosaat. ‘We hebben geen alternatieven gevonden’, zegt Frédéric Petit.
Infrabel krijgt voor zijn gebruik van herbiciden een afwijking op het sproeiverbod voor overheden. Groen en SP.A vroegen al om met de ‘giftrein’ te stoppen.

Het sproeien is gericht op de sporen zelf en de veiligheidsstrook er net naast.
Van­wege de veiligheid en de stabiliteit moeten die onkruidvrij blijven. (ty)